Όλοι όσοι είμαστε ενεργοί σπηλαιολόγοι έχουμε ζήσει στιγμές όπου έχουμε αναφωνήσει «Γιατί το κάνω αυτό;» βγαίνοντας από ένα βάραθρο καταϊδρωμένοι και κουρασμένοι. Γιατί είναι μια δραστηριότητα πραγματικά κουραστική για όλους, γυναίκες και άντρες, και μέσα σε αντίξοες και αφιλόξενες για τον άνθρωπο συνθήκες. Κάποιοι θα αναρωτηθείτε εδώ «αφού ο άνθρωπος πρωτοκατοίκησε στα σπήλαια, πως είναι αφιλόξενα;». Στην πραγματικότητα ο άνθρωπος πρωτοκατοίκησε τις βραχοσκεπές και όχι τα σκοτεινά σπήλαια. Τα σπήλαια που δεν έβλεπαν ποτέ το φως της ημέρας τα φοβόταν και αργότερα τους προσέδωσε μαγικές και Ιερές ιδιότητες. Στις βραχοσκεπές όμως ήταν που κατοικούσαν γιατί εκεί μπορούσαν να ανάψουν με ασφάλεια φωτιά, και είχαν καλύτερη εποπτεία του γύρω χώρου.
Τα σπήλαια λοιπόν όπως και τότε έτσι και μέχρι σήμερα ξυπνάνε στο υποσυνείδητο του ανθρώπου πολλές συμβολικές εικόνες αλλά και φόβους. Οι περισσότεροι θα έχουν νοιώσει κλειστοφοβικά και αποφεύγουν τελείως την είσοδό τους σε αυτά. Για τους υπόλοιπους τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα. Καταρχήν υπάρχει ο φόβος του ύψους που μπορεί να ενεργοποιηθεί ειδικά στην αρχή δίπλα στην είσοδο ενός βαράθρου. Υπάρχει η υψοφοβία, που είναι ο φόβος του να βλέπει κάποιος το ύψος και να φοβάται. Και υπάρχει και η ακροφοβία, που ακόμα και χωρίς να βλέπει κάποιος τον πάτο του βαράθρου, νοιώθει παρόλα αυτά μια έλξη, ένα ρούφηγμα προς τα κάτω. Αυτό οφείλεται στη βαρύτητα βέβαια και μπορεί με τον καιρό να μειωθεί ή να μπορέσουμε να το χαλιναγωγήσουμε να πάει κάπου στο πίσω μέρος του μυαλού ώστε να μην έχει τον έλεγχο. Γιατί αυτά τα συναισθήματα και τα ένστικτα δεν φεύγουν ποτέ στην πραγματικότητα, είναι πολύ πρωτόγονα και βρίσκονται εκεί για να μας προστατεύουν. Αν δεν υπήρχαν αυτά ο άνθρωπος θα δοκίμαζε από τα πρώτα του βήματα να πετάξει από έναν γκρεμό κι εμείς τώρα δεν θα ήμασταν εδώ. Το να λέει κάποιος ότι δεν φοβάται είναι σαν να προσπαθεί να πείσει ότι δεν είναι άνθρωπος.
Η ανάγκη του να νοιώθει κάποιος υπεράνθρωπος ειδικά μέσα στην κοινότητα των αθλημάτων του βουνού είναι διάχυτη. Η ανάγκη του να θέλει να φαίνεται άφοβος προέρχεται από έναν άλλο φόβο, το φόβο της απόρριψης από την ομάδα. Και ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον. Θέλει πάνω από όλα να ανήκει κάπου. Είναι πρωταρχική ανάγκη του ανθρώπου και θα κάνει τα πάντα για να ανήκει κάπου, ακόμα θα πει και ψέματα στους άλλους αλλά και πάνω από όλα στον εαυτό του. Το ρίσκο της αποκάλυψης όμως των φόβων μας, μας κάνει αυθεντικούς ανθρώπους και με τον καιρό κερδίζουμε παρά χάνουμε. Πάνω από όλα με την αυθεντικότητα κερδίζουμε αυτοαξία, κι από εκεί ανοίγει μόνος του ο δρόμος για να ξεπεράσουμε τα δικά μας προσωπικά όρια, στο χρόνο πάντα που είμαστε έτοιμοι. Και θα επανέλθω σε αυτό.
Γιατί λοιπόν αθλήματα βουνού και ιδιαίτερα σπηλαιολογία. Καταρχήν να ξεκαθαρίσω γιατί αναφέρομαι στη σπηλαιολογία μόνο ως δραστηριότητα. Γιατί δεν είναι άθλημα κατά βάση. Στην πράξη εφόσον χρειαζόμαστε εξάσκηση πάνω σε αυτό για να διατηρούμε τη φόρμα μας και τις τεχνικές μας, ουσιαστικά αθλούμαστε. Στη σπηλαιολογία παίρνουν μέρος όλα τα μέρη του σώματος και όλοι οι μυς γιατί ουσιαστικά περιέχει πεζοπορία, κουβάλημα, αναρρίχηση/καταρρίχηση σε σκοινιά και βράχο. Όμως παρόλα αυτά δεν έχει ανταγωνισμό, γιατί θα την καθιστούσε επικίνδυνη, κι έτσι δεν μπορεί βάση ορισμού να θεωρηθεί άθλημα. Δυστυχώς βέβαια ανταγωνισμός υπάρχει γιατί είναι ακόμα ένα χαρακτηριστικό του ανθρώπου από πολύ παλιά και είναι και στην φύση μας. Τα περισσότερα είδη στη φύση ανταγωνίζονται το ένα το άλλο για την επιβίωση, και είναι πολύ σκληρός αγώνας. Στον άνθρωπο γίνεται σε ένα πιο σκιώδες επίπεδο και με μια επικάλυψη ηρωισμού. Για παράδειγμα μέσα στις ομάδες/συλλόγους παρατηρείται συχνά να μιλούν για το πόσα μέτρα βάθος έχει φτάσει ο κάθε ένας ή πόσα μέτρα έχει γράψει πάνω στο σκοινί ή πόσα βάραθρα έχει κατέβει. Αυτά είναι βέβαια αθώα παιχνίδια του φαινομένου του παγωνιού και ευτυχώς δεν είναι επικίνδυνα για κανέναν, εκτός από όσους θα νοιώσουν υποτίμηση επειδή δεν έχουν γράψει πολλά μέτρα πάνω σε σκοινί ή επειδή πάνε μόνο σε οριζόντια σπήλαια που δεν απαιτούν εξοπλισμό.
Οι τελευταίοι μπορεί να αποθαρρυνθούν σοβαρά αν δεν πλαισιωθούν με μια ομάδα εμπιστοσύνης και αμοιβαίας κατανόησης. Γιατί ο κάθε ένας έχει τους λόγους του που δεν πάει παρακάτω, σε αυτό το παρακάτω που το ορίζουν οι άλλοι με τα δικά τους μέτρα, αντοχές κλπ. Κάποιοι λένε «ξεπέρασε τα όρια σου», τα όρια όμως τα βάζει μόνο ο κάθε ένας για τον εαυτό του. Αν τα βάλουν άλλοι αυτό που θα καταφέρουν θα είναι να μην έχει κανένα από τα δύο μέρη μιας εξόρμησης μια καλή εμπειρία. Τα όρια λοιπόν τα φτιάχνει ο κάθε ένας και τα ξεπερνά όπως και όποτε είναι αυτό δυνατό και όποια στιγμή είναι έτοιμος/η να το κάνει. Δεν είναι κανείς και καμία υποδεέστερος/η από τους άλλους επειδή δεν κάνει τα ίδια με αυτούς τους άλλους. Ο κάθε ένας είναι την κάθε στιγμή η καλύτερη εκδοχή του Εαυτού του και το αν θα πλησιάσει το Ανώτερο Δυναμικό του είναι μοναδική και προσωπική υπόθεση!
Κι αφού μιλήσαμε για τις δύσκολες καταστάσεις ας μιλήσουμε και για τις όμορφες. Η σπηλαιολογία λοιπόν εκτός από κοπιαστική δραστηριότητα είναι και επιστήμη και εξερεύνηση του καινούργιου. Μια πολυεπιστήμη που μπορεί να συνδράμει σε πολλές άλλες όπως η γεωλογία, η βιολογία, η χημεία κλπ. Εκτός όμως από αυτό μπορεί να γίνει έναυσμα για ψυχική ανάταση και συνεπώς αναψυχή. Πέρα από το περιβάλλον της ατμόσφαιρας που σε πολλά σπήλαια είναι πολύ καθαρό και μπορεί να βοηθήσει το σώμα, μπορεί να μας ανοίξει τα μάτια σε έναν άλλο κόσμο, μέσα μας. Πολλοί χωρίς να το καταλαβαίνουν έχουν ερωτευτεί τα σπήλαια, και είναι λογικό αφού το σπήλαιο αναπαριστά τη μήτρα της μητέρας. Είναι ένας εσωτερικός υγρός και σκοτεινός χώρος ακριβώς όπως και η μήτρα από όπου γεννηθήκαμε. Γιαυτό και υπάρχει το σπηλαιολογικό αστείο που όταν βγαίνει κάποιος από μια στενή τρύπα λέμε «ξαναγεννήθηκε». Μη το γελάτε γιατί υποσυνείδητα εκείνη τη στιγμή συμβαίνει κάτι το πραγματικά μαγικό. Γιατί το υποσυνείδητο δουλεύει με συμβολισμούς και εικόνες. Τι καλύτερο λοιπόν από τη βιωματική εικόνα της μήτρας για να ξυπνήσει μέσα μας ενέργειες και συναισθήματα που αλλιώς θα κοιμούνταν μπορεί και για πάντα. Οπότε είναι μια γέννα, αυτή ενός εν δυνάμει ανανεωμένου ανθρώπου σε σχέση με την προσωπική του εξέλιξη.
Εμένα προσωπικά μου ξυπνάει το συναίσθημα του ότι βρίσκομαι «σπίτι μου», αισθάνομαι ασφάλεια και θαλπωρή, προστατευμένη μέσα στα γερά και συμπαγή τοιχώματα της Γης. Το σπήλαιο/μήτρα λοιπόν μπορεί να δώσει στον κάθε ένα/μια ακριβώς αυτό που έχει μεγαλύτερη ανάγκη, το οποίο μπορεί ποτέ άλλοτε να μην το γνώριζε. Επίσης είναι η επαφή με αυτό που αποτελεί τον πλανήτη, τα βράχια και το χώμα, αλλά και αυτό που είναι αθέατο στην καθημερινότητά μας, το κρυμμένο, που εξιτάρει την φαντασία και δημιουργεί την ανάγκη να ψάξεις τι βρίσκεται κάτω από τα πόδια σου. Όχι κάποιος θησαυρός, γιατί ο σπηλαιολόγος δεν ενδιαφέρεται να βρει λίρες (αν και δεν θα μας κακόπεφταν), αλλά αυτό που αποτελεί θεμέλιο του τόπου που πατάμε πάνω του στις πεζοπορίες μας. Ψάχνοντας η ψυχή να βρει από πού ξεκίνησε ακολουθεί το δρόμο προς τα πίσω και προς τα κάτω, όπως πίστευαν και οι Αρχαίοι. Επομένως μπαίνοντας στη σπηλιά ψάχνουμε να βρούμε τον Αληθινό Εαυτό μας, που κρύβεται στα σκοτεινά μας εσωτερικά βάθη. Τι καλύτερο σύμβολο για αυτό το σκοπό από τα σκοτεινά βάθη ενός βαράθρου.
Κι ένα κομμάτι από ένα άλλο άρθρο που έχω γράψει σε σχέση με τα σπήλαια :
«Εκτός των άλλων που προσφέρει, η σπηλιά, είναι ένας κόσμος που θεραπεύει το νου και γαληνεύει την ψυχή. Εξωθώντας προς την επιφάνεια (συνείδηση) ό,τι μας εμποδίζει να βρούμε το δρόμο προς τα μέσα (υποσυνείδητο), για να ανακαλύψουμε τον Αληθινό Εαυτό μας, αλλά και το μονοπάτι μέσα το σπήλαιο, που στο τέλος προς τα έξω πάλι, θα μας οδηγήσει στην επιφάνια ,εκτός σπηλαίου, και μέσα στην καινούργια κάθε φορά Ζωή, σε ένα καινούργιο μονοπάτι. Κι αυτή θα είναι κάθε φορά μια μικρή μύηση.»
Αλεξανδροπούλου Χριστίνα
Θεραπεύτρια Reiki Master Teacher
Σαπωνοποιός & Καλλιτέχνης
Το παρόν άρθρο έχει δημοσιευτεί και στο περιοδικό του συλλόγου "ΣΠ.ΕΛ.Ε.Ο.", σπελεο_news Τεύχος 1ο
https://www.speleo.gr/%cf%83%cf%80%ce%b5%ce%bb%ce%b5%ce%bf_news/
Εικόνα από το σπήλαιο Αφαίας, όρος Αιγάλεω.